02 Jeuk en Allergie

Huidinfecties en jeuk komen vaak voor bij de hond. Soms is dit makkelijk te verhelpen, bijvoorbeeld als de hond vlooien heeft. Maar vaak is het lastig. We bespreken hier de meest voorkomende allergieën: de vlooienallergie, de voedselallergie en de atopie.

We leggen uit hoe een diagnose gesteld wordt en welke behandelingen er mogelijk zijn om de klachten te verlichten. Tot slot nog een stukje over de verzorging van vacht en huid.

Hoe herkent u een huidallergie?

  • Jeuk: de hond krabt veel, likt aan de poten, rolt over de grond, schuurt langs meubels of klappert met de oren.

  • Extreem veel haaruitval, soms wordt de hond zelfs kaal.

  • Pukkeltjes, schilfers, een erg droge of juist vette vacht.

  • Verkleuring van de huid: rood, of juist donker tot zwart.

  • Verdikking van de huid: vaak in de lies, oksels en oorschelpen.

  • Verkleuring van de vacht: vooral bij witte hondjes valt dit op. De voetjes kunnen door het vele likken rood worden van het speeksel.

  • Hondenlucht: de huid ruikt meer, ook als de hond niet net gezwommen heeft.

  • Ontstoken plekken (hotspots): vaak bij de wang of de staartaanzet, waar de hond makkelijk kan krabben of bijten.

Jeuk is erg vervelend! Wacht daarom niet te lang met een bezoek aan de dierenarts.

De diagnose

Het is best lastig om er achter te komen waardoor huidproblemen veroorzaakt worden. Tijdens het eerste consult worden dan ook veel vragen gesteld. Het huidconsult duurt vaak langer dan gemiddeld.

Vragenlijstje:

  • Op welke leeftijd ontstonden de eerste verschijnselen?

  • Welke voeding geeft u? Bent u pas van voeding veranderd?

  • Wat gebruikt u om de vlooien te bestrijden?

  • Zijn er andere dieren in huis en hebben deze ook last?

  • Is uw hond in het buitenland geweest?

  • Zijn er mensen in huis met huidklachten?

  • Waar likt of bijt uw hond zich het meest?

  • Is de jeuk elk seizoen even erg?

  • Als de hond ergens anders logeert, is de jeuk dan erger of minder erg?

  • Welke behandelingen heeft uw hond al gehad?

Uw hond wordt vervolgens helemaal goed nagekeken om te zien waar de huid afwijkend is. Vervolgens wordt er meestal ook microscopisch onderzoek gedaan: om te kijken of er mijten, of bacteriën of gisten in de huid aanwezig zijn.

Als de klachten niet verdwijnen na een goede vlooienbestrijdingen er ook geen andere parasieten aanwezig zijn, dan is er waarschijnlijk sprake van een allergie.

 Allergieën 

Bij een allergie reageert het afweersysteem van de hond te heftig op bepaalde stoffen. Dat kunnen bijvoorbeeld boom- en graspollen zijn, vlooienspeeksel, huisstofmijten of bestanddelen in de voeding. Soms is een hond allergisch voor vloerbedekking of wasmiddelen, of voor andere huisdieren.

De vlooienallergie

Dit is een overgevoeligheid voor de beet van een vlo. De hond hoeft niet onder de vlooien te zitten om er toch veel last van te hebben. Soms zien we zelfs geen enkele vlo! Een enkele beet kan al ruim een week jeuk geven en een heftige huidreactie tot gevolg hebben.

Vaak hebben deze honden jeuk en kaalheid bij het achterste deel van de rug. Soms ontstaan hierdoor ook hotspots: kapotte ontstoken plekken in de huid. Deze ontstaan vaak daar, waar de hond het makkelijkst kan krabben of bijten: op de wangen en achter de oren, en boven de staartaanzet.

Vlooienbestrijding is de beste therapie voor een hond met vlooienallergie. Kies dan wel voor een vlooienmiddel waarbij de vlo zo snel mogelijk dood gaat. Er zijn verschillende goede middelen op de markt:

  • Het snelst werkende middel op dit moment is de Comfortis tablet: binnen 30 minuten zijn de meeste vlooien dood. Het voordeel van een tablet is dat deze goed blijft werken als de hond wordt gewassen of gaat zwemmen. Het kan niet worden opgelikt. De hond mag altijd geaaid worden. Bovendien is de werkzame stof een milieuvriendelijk product: het mag zelfs worden gebruikt bij de biologische landbouw. De tablet moet 1x per maand worden ingegeven.

  • U kunt ook kiezen voor pipetjes die verdeeld worden over de rug van de hond, zoals Advantage. Voor de meeste pipetten geldt dat de werking 4 weken is. Na de derde week wordt vaak de werking wat trager, waardoor het langer duurt voordat de vlo dood gaat. Het is dus erg belangrijk dat u dit middel echt elke 4 weken toedient. Meestal duurt het 1-2 dagen voordat alle vlooien dood zijn. Een nadeel is dat de hond niet gewassen mag worden 3 dagen vóór en na de behandeling. De werkzame stof moet zich namelijk via het huidvet verspreiden. Als de hond veel zwemt is dit een minder geschikt middel. Het is verstandig om na de toediening van de pipetten de hond een aantal uren niet te aaien.

  • Er bestaan ook pipetten welke werken tegen vlooien, wormen en mijten, zoals Advocate of Stronghold. Er zijn ook pipetten die werken tegen vlooien en teken.

  • Ook is er eindelijk weer een goede vlooienband op de markt: de Seresto band. Hij werkt goed tegen vlooien en teken, en de werking houdt 7 à 8 maanden aan. De band geeft de werkzame stof alleen af aan de hond, en niet aan de buitenkant, waardoor hij ook veilig is voor gezinnen met kinderen.

Voedselallergie

Honden kunnen allergisch reageren op voeding. Meestal zijn ze allergisch voor rundvlees, melkproducten of ei. Sommige honden hebben vooral maag-darm klachten: braken, wisselende ontlasting. Andere honden hebben vooral huidklachten. Ook combinaties komen voor.

De huidklachten lijken erg op die van andere allergieën. Helaas bestaat er geen betrouwbare laboratorium-test die kan aantonen voor welk onderdeel van de voeding uw hond allergisch is. De enige goede test is het geven van een testdieet.

Testdieet: zelf maken of speciale brokken. Tot voor kort was het enige betrouwbare testdieet het zelfbereide dieet. Het gaat er dan om dat u uw hond een vleessoort geeft die hij nog niet eerder heeft gegeten. In de meeste gevallen zal dit betekenen dat uw hond paarden-, struisvogel- of geitenvlees moet eten. Daarbij kunt u gekookte aardappel of witte rijst of macaroni geven.

Tegenwoordig is er ook een goede hypoallergene testbrok: Anallergenic van Royal Canin. Het is een zeer duurzaam product, want het is gemaakt uit eiwitten van kippenveren. De meeste honden vinden het erg lekker.

Omdat uw hond de tijd moet hebben om de reactie op het oude voer kwijt te raken, moet de testvoeding minimaal 6 tot 8 weken gegeven worden.

Let op: u mag echt niets extra’s geven! Elk tussendoortje kan de test verstoren.

En dan de uitslag. Als uw hond niet goed reageert heeft hij zeer waarschijnlijk geen voedselallergie. Als hij wel goed reageert heeft hij waarschijnlijk wel een voedselallergie. U kunt dit bewijzen door de hond weer zijn oude voeding te geven en kijken of de klachten weer terugkomen. Dan weer terug op het testdieet om de hond weer klachtenvrij te krijgen. Daarna kunnen we gaan zoeken waar de hond wel en waar hij niet tegen kan. Dit moet stap voor stap gebeuren: eerst een kauwstaafje, en als dit twee weken lang goed gaat, dan bijvoorbeeld een koekje erbij enzovoort.

De Atopie

Deze allergie wordt veroorzaakt door stoffen uit de omgeving, zoals huisstofmijt, gras- en boompollen of andere huisdieren. Het is een erfelijke aandoening, die op jonge leeftijd al gezien wordt. De weerstand van de huid is bij deze honden niet goed, waardoor stoffen dieper in de huid kunnen doordringen. De allergene stoffen kunnen ook via de luchtwegen binnenkomen, zoals bij mensen met hooikoorts.

 

Honden met atopie hebben vooral jeuk aan de kop, oren, oksels, liezen en voeten. Soms is een terugkerend oorprobleem het enige probleem.

 Ook zien we bij deze honden vaak tranende en jeukende ogen.

Bloed- en huidtest

Wanneer parasieten, vlooienallergie en voedselallergie zijn uitgesloten, kunnen we een bloedonderzoek doen om te kijken of er overmatige hoeveelheden afweerstoffen aanwezig zijn.

Ook bestaat er een huidtest: op een stuk geschoren huid worden stofjes ingespoten waarna gekeken wordt of de huid normaal of allergisch reageert. Deze huidtest wordt meestal door een specialist (dermatoloog) gedaan. Hiervoor kunt u worden doorverwezen.

De combinatie van deze beide testen levert het meest betrouwbare antwoordt op de vraag waarvoor uw hond allergisch is.

Therapie

Als bekend is waarvoor de hond allergisch is, dan kan van deze stoffen een soort entstof worden gemaakt. Deze vloeistof wordt 1x per maand geïnjecteerd. Uiteindelijk zal de hond niet meer allergisch reageren op deze stoffen. Dit wordt desensibilisatie, immuuntherapie of hyposensibilisatie genoemd. De injecties kunt u thuis geven, of bij ons op de praktijk laten toedienen.

In ongeveer 70% van de gevallen zullen de klachten verminderen of zelfs verdwijnen. Helaas is vaak pas na een paar maanden duidelijk of het werkt. De injecties moeten meestal de rest van het leven van uw hond worden gegeven.

Bijkomende infecties

Door de allergie gaat de beschermende huidlaag kapot en kunnen bacteriën en gisten binnendringen en een probleem vormen. De huid raakt ontstoken en deze ontsteking kan veel jeuk geven.

Dit betekent dat we niet alleen de oorzaak van de allergie moeten aanpakken, maar ook de bijkomende infecties.

Door microscopisch onderzoek van de huid kunnen we zien of er overmatige hoeveelheden bacteriën of gisten aanwezig zijn. Zo kunnen we gerichte therapie voorschrijven. Het kan betekenen dat u uw hond antibiotica tabletten moet geven, of dat u hem regelmatig moet wassen met een speciale shampoo. Hierdoor zullen de jeukklachten al voor een belangrijk deel verminderen.

Andere medicijnen

Wanneer het niet lukt om de oorzaak van de allergie te vinden of goed te behandelen, dan kunnen ook medicijnen worden gegeven om de klachten te verminderen. Dit zijn meestal ontsteking-remmende medicijnen.

  • Corticosteroïden: diverse vormen van prednison. Het zijn ontsteking-remmende middelen die bijwerkingen hebben. Deze middelen vereisen een zeer zorgvuldig gebruik en uw hond zal regelmatig door de dierenarts moeten worden gecontroleerd. Een voorzichtig gebruik van deze middelen kan een erg goed resultaat hebben.

  • Cyclosporine. Een heel krachtige ontsteking-remmer, speciaal voor de huid. Het resultaat is zeer goed, en het heeft weinig bijwerkingen. Helaas is dit medicijn ook een stuk duurder.

  • Dermatologische shampoos. Deze verminderen de hoeveelheid allergene stofjes in de vacht, bestrijden bacteriën en gisten en verminderen schilfers. Ze hebben daardoor een jeuk-remmend effect en ondersteunen de behandeling. Ze moeten wel regelmatig worden ingezet voor een goed resultaat. Dit betekent meestal dat uw hond 1 of 2 x per week moet worden gewassen.

  • Omega-3 en -6 vetzuren. Het toevoegen van deze vetzuren aan de voeding zorgt voor het verminderen van de ontstekingsreactie van de huid. Ook kan het dun op de huid worden gesmeerd waardoor het ter plekke de ontsteking vermindert. Er bestaan ook voedingen waar een grote hoeveelheid van deze omega-3 en-6 vetzuren in zit, bijvoorbeeld Skin Care van Royal Canin. Dit is een zeer geschikte voeding voor de atopische hond.

  • Huidzalfjes of sprays met ontsteking-remmende stoffen. Op deze manier geven ze veel minder bijwerkingen dan bij inname als tablet.

  • Pipetjes die de natuurlijke vochtbalans van de huid herstellen, waardoor de huidbarriëre verbetert.

Overige allergieën

Uw hond kan ook reageren op stoffen waar de huid direct mee in contact komt. Denk aan het nikkel van de halsband, of wasmiddelen waarmee de deken gewassen is. Ook schoonmaak- of lakmiddelen voor vloeren kunnen zorgen voor een allergische reactie.

Af en toe zien we reactie op een vlooienbehandeling (druppels of band). Vaak is dit heel lokaal en is de link eenvoudig te leggen. De oplossing ligt dan in het vermijden van deze stoffen, bijvoorbeeld door het toedienen van de Comfortis tablet tegen vlooien.

Ook kan uw hond een allergische reactie krijgen op een plant in de buurt (Berenklauw!) of een ander insect dan de vlo.

Vachtverzorging

Elk type vacht vraagt om een eigen aanpak. Er zijn vachten war weinig aan hoeft te gebeuren en er zijn vachten die regelmatig door een trimster geplukt moeten worden. Elk type vacht heeft een bepaald verhaarpatroon. Te veel borstelen kan dit patroon verstoren. Een algemene richtlijn is: borstel de vacht van de hond niet meer dan nodig is. Zorg dat u goed voorgelicht bent over de specifieke vacht van uw hond en over de verzorging ervan.

Vacht en voeding

Aan de vacht kunt u direct zien of u een voeding van goede kwaliteit geeft en of de voeding ook goed bij uw hond past. Uw hond hoort een glanzende vacht te hebben en normale ontlasting. Heeft het dier een doffe vacht, veel schilfers, te droog of te vet haar, sterk wisselende of te slappe ontlasting? Dan is de kwaliteit van de voeding wellicht onvoldoende. Probeer eens een beter alternatief!

Er zijn ook tal van toevoegingen. Niet elke toevoeging is een verbetering. In principe zit er in een goede complete voeding alles wat uw dier nodig heeft.

Het wassen van uw hond

Niet elke hond vind het leuk om gewassen te worden. Het is vaak een hele uitdaging om dit goed te doen. Soms is een goede wasbeurt echter onvermijdelijk. Dan is het belangrijk dat de juiste shampoo wordt gebruikt. Shampoos voor mensen zijn niet geschikt voor honden! De huid van de hond heeft namelijk een andere zuurgraad en is ook dunner dan een mensenhuid.

Voor vrijwel ieder wasdoel zijn speciale shampoos ontwikkeld die rekening houden met de specifieke eisen van de hondenhuid. Gebruik bij routine wasbeurten (voor het schoonhouden van de vacht) altijd een milde shampoo. Deze tast de beschermende vetlaag van de huid niet aan.

Zo gaat het wassen het best:

  • Kam de vacht en verwijder eventuele klitten

  • Bescherm de gehoorgang eventueel met een prop watten

  • Maak uw hond goed nat met lauw warm water

  • Bij dikke shampoo: masseer voldoende shampoo in de vacht. Begin bij de nek en de rug en werk dan verder. Bij dunne shampoo: druppel de shampoo vanaf de nek tot aan de staartbasis op de vacht en huid. Masseer de shampoo door de rest van de vacht. Of los een klein deel (1:10) van de shampoo op in een fles lauw water en verdeel de oplossing over de vacht.

  • Vermijd contact met ogen en oren. Was de kop van de hond met een washandje.

  • Spoel de shampoo uit tot het water helder wordt en herhaal de behandeling.

  • Laat de shampoo de tweede keer 5 tot 10 minuten inwerken. Dit is heel belangrijk voor de juiste inwerking van de shampoo op vacht en huid!

  • Spoel de shampoo weer uit tot het water helder is.

  • Laat de hond zich lekker uitschudden.

  • Droog de hond af met een handdoek of gebruik een föhn (niet te heet!)

  • Kam de vacht van uw hond